मुख्य सामग्रीवर वगळा

भवानी माता मंदिर, बार्शी टाकळी


#VidarbhaDarshan - भवानी माता मंदिर, बार्शी टाकळी, अकोला

विदर्भातील बार्शी टाकळी, जिल्हा अकोला येथील भवानी मंदिर, एक उत्तम पर्यटन आकर्षण बनले आहे. पुरातत्त्व सर्वेक्षण संस्थेने (एएसआय) त्याचे जतन कार्य हाती घेतल्याबद्दल धन्यवाद, मध्ययुगीन काळापासून सुरू होणारे हे मंदिर, त्याची भव्यता आणि सौंदर्य कायम ठेवत आहे. आर्ट आणि आर्किटेक्चरच्या विद्यार्थ्यांसाठी डिझाईनची भव्यता आता संशोधनाचा विषय आहे.
देवी भवानीला समर्पित हे मंदिर काळ्या बेसाल्टपासून बनले आहे. अकोल्याच्या दक्षिणेस बार्शी टाकळीच्या सीमा भागात नागपूरहून सुमारे 265 किलोमीटरचे अंतर आहे.

मंदिरामध्ये एक गाभारा, एक अंतराळा आणि मंडप आहे. एक उच्च व्यासपीठ वर बांधले. मंडपची योजना आयताकृती आहे, तर तीर्थक्षेत्र तारकासमोरील आहे.
सभामंडप लहान प्रवेशद्वारातून प्रवेश करून चार सुशोभित खांबांवर आधारलेला आहे. सभामंडपाच्या दरवाजाच्या भिंतीवर खूप छान कोरीव काम दिसते. सभागृहाची शिस्तबद्ध छप्परही कोरलेली आहे. हे मानव आणि पशु शिल्पासारख्या डिझाईन्स तसेच त्रिकोणी डिझाईन्स, कमळच्या पाकळी वाळू लोजेंजसह सुशोभित केले आहे. खांबही सुशोभित केलेले आहेत आणि दगडी चिंचोळ्या पट्ट्या आहेत. प्राचीन मंदिराची आतील भिंतीची शिलालेख रचना असलेली रामायण आणि महाभारत या दोन महान महाकाय प्रांतांमधील दृष्य दर्शवितात. यामध्ये गणेश, महाकाली आणि महिषासुर्मारिनी यांचे शिल्पे आहेत. हे सर्व बाहय भिंत किंवा मंदिरातल्या जांभूरीमध्ये सुशोभित केलेले आहेत. येथे काही कामुक शिल्पे देखील दिसत आहेत.
मंदिराचे फलक कलात्मक आणि वास्तुशिल्पाचे आहे. तथापि, स्मारक कोणत्याही शिखारा शिवाय उभा आहे.

टिप्पण्या

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

विदर्भाचा प्राचीन इतिहास

विदर्भाचा प्राचीन इतिहास :- विदर्भ हे नाव 'विदर्भ' ह्या महाभारतकालीन राजाच्या नावापासून रूढ झाले. विदर्भातील कौदिन्यपुर  ह्या रुख्मिनिच्या नगरीने त्या काळी कलेचे शिखर गाठल्याचे उल्लेख सापडतात. प्राचीन भारतातील काही स्त्रिया ह्या विदर्भाच्या आहेत. 'लोपामुद्रा ' हि विदर्भ राज्याची मुलगी, ' दयमन्ति ' हि विदर्भकन्या तर सर्वपरिचित आहे.  'इंदुमती' हि देखील कुंडी नापुराच्या भोजराजाची बहिण. विदर्भाचे ' भोज कट ' हे देखील एक नाव आहे. रुख्मिणीने ' भोज कट ' हि विदर्भाची राजधानी वसवली होती. गुत्समद ऋषींनी विदर्भात कापसाची लागवड करण्याचा यशस्वी प्रयोग प्रथम केला.त्यांनी कापसाचे सुत काढून त्याचे कापड विणण्याचा शोध लावला. त्यांची ख्याती गणिती, तत्ववेता , विणकर व कृषी संशोधक अशी होती. बौद्ध आणि जैन धर्माचा प्रसारही विदर्भात खोरवर झिरपला होता. याच्या खुणा उत्खनना वेळी सापडतात. सातवाहनांचे राज्य विदर्भावर दीर्घकालीन इसवी सनपूर्व २०० पासून सन २५० पर्यंत म्हणजे साडेचारशे वर्ष चालले.सातवाहन वंशातील सातकर्णी राजाच्या ताब्यात वैनगंगे पर्यंतचा प्रदेश हो...

नरनाळा वन्यजीव अभयारण्य

#VidarbhaDarshan - नरनाळा वन्यजीव अभयारण्य २ मे, १९९७ रोजी नरनाळा किल्ला व त्याच्या आजूबाजूचे घनदाट जंगल ‘नरनाळा वन्यजीव अभयारण्य’ म्हणून घोषित करण्यात आले. अकोल्यापासून ६० कि.मी. अंतरावर, सातपुड्याच्या डोंगररांगांमध्ये नरनाळा अभयारण्य वसले आहे. हे अभयारण्य अकोट तालुक्यात असून, १२.३५ चौ.कि.मी. क्षेत्रावर पसरले आहे. येथील तापमान ३५ ते ४३ अंश सेल्सिअस असते. वर्षभरात येथे ५०० ते ९०० मि.मी. पाऊस पडतो. या अभयारण्यात  सांबर, बिबट्या, तसेच बार्किंग डिअर (विशिष्ट जातीचे हरीण) हे प्राणी प्रामुख्याने आढळतात. ह्या अभयारण्यस ऐतिहासिक, जैविक, पौराणिक व पुरातत्त्वशास्त्रीय दृष्टिकोनातून महत्त्वाचे स्थान असून हे पर्यटकांसाठी एक आकर्षणकेंद्र बनले आहे. अभयारण्यास जाण्याचा मार्ग - अकोटपासून नागपूर विमानतळ २७० कि.मी. अंतरावर आहे. नरनाळ्यापासून अकोला रेल्वे स्टेशन ६५ कि.मी. अंतरावर आहे, तर अकोट मीटर गेज रेल्वे स्टेशन २० कि.मी. अंतरावर आहे. नरनाळ्यास जायला अकोट व अकोल्यापासून बस व टॅक्सीदेखील उपलब्ध आहेत. ऑक्टोबर ते मे हे दिवस अभयारण्यास भेट दे़ण्यास उत्तम आहेत.  शहानूर गाव हे या अभयारण्य...

नांदगाव खंडेश्वर मंदिर, अमरावती

#VidarbhaDarshan - नांदगाव खंडेश्वर मंदिर, अमरावती शिव! अर्थात शंकर. लोप किंवा नाशाचे प्रतिक. आणि म्हणूनच नाविन्याला, सृजनाला प्रेरणा देणारे. शिवलिंगाची आराधना आपल्याकडे पूर्वापार चालत आली आहे. त्यामुळे अगदी पाच पंचवीस उंबर्‍याच्या गावांमध्येही शिवालय असतेच. या मंदिराची नावही भक्तांनी प्रेमाने ठेवलेली. कुठे हा सोमेश्वर, कुठे कोंडेश्वर, कुठे आदिनाथ. अशी कितीतरी नावांनी भक्त त्याची आराधना करतात. असेच एक पुरातन सुरेख मंदिर अमरावती जिल्ह्यामध्ये आहे. विदर्भातून आणि मध्यप्रदेशातून खूप भक्त इथे दर्शनाला येतात. गावाचे नावच शंकरावरून दिले आहे, नांदगाव खंडेश्वर. नांदगाव खंडेश्वर हे अमरावती जिल्ह्यातले तालुक्याचे ठिकाण. अमरावतीपासून अवघे ३६ किमी अंतरावर ४५० उंबर्‍याच्या गावात मध्यवस्तीत शंकराचे एक मंदिर आहे. त्याला म्हणतात खंडेश्वर. खंडेश्वर गावात मध्यवस्तीत आल्यावर एक उंच टेकाड आहे. वर जाण्यासाठी पूर्वी येथे दगडी पायर्‍या होत्या. आता तिथे सिमेंटच्या पायर्‍या बांधल्या आहेत. या २५-३० पायर्‍या वर चढून गेलं की एक काळ्या दगडांचा भव्य परकोट लागतो. या परकोटामधून आत शिरले की प्रशस्त प्रांगणाच्य...